منابع انسانی چیست؟
در سال 1893 برای اولین بار از عبارت منابع انسانی برای کارمندان استفاده می‌شد و حتی تا اوایل قرن نوزدهم نیز این مفهوم به همین معنا استفاده می‌شده است.
با این حال، کاربرد مدرن این اصطلاح از سال 1960 شروع شد. در حال حاضر، بیش‌تر سازمان‌ها کارمندان و دپارتمانی که سازمان و افراد فعال در آن را یاری می‌دهند را، منابع انسانی می‌نامند.
حال، پس از سال‌ها استفاده از این اصطلاح، این مفهوم بحث‌برانگیز شده است. برخی افراد بر این باورند که احتساب افراد به عنوان دارایی و منبع یک سازمان و قرار دادن آن‌ها در کنار زمین، ساختمان و ماشین، کار درستی نیست و می‌تواند منجر به رفتار نادرست با کارکنان سازمان‌ها شود.
بنابراین تلاش‌ها برای مدرن‌تر کردن این عبارت آغاز شد و بعضی سازمان‌ها سعی کردند کارمندان خود را اعضای تیم، رفقا و شرکا، اعضای سازمان، استعدادها و … بنامند. این اصطلاحات جدید سعی دارند کارمندان را انسان‌هایی همتا و یکسان بدانند.
این طرز فکر در جملۀ معروف «به عنوان کارمند مهم نیست چه عنوان و چه رتبه و مرتبه‌ای در سازمان دارید، همه عضوی از تیم هستند و همه با هم برابرند. تنها شغل افراد متفاوت است» کاملاً مشهود است.
فلسفه مدیریت منابع انسانی (Human Resource Management) از تئوری‌های نیازسنجی همچون تئوری هرم مازلو، تئوری‌های انگیزشی همچون تئوری هرزبرگ، تئوری‌های تعهد سازمانی، تئوری‌های رفتار سازمانی، سرمایه انسانی و تئوری اقتضایی مشتق شده است.
از طرف دیگر به علت رقابتی‌تر شدن کسب و کارها امروزه به خلاقیت افراد سازمان‌ها که منجر به ارتقای سطح خدمت‌رسانی کسب و کارها می‌شود بیش از پیش نیازمندیم و دیگر نمی‌توان به موضوع منابع انسانی نگاهی ماشینی مانند دوران تیلور داشت که انسان‌ها را مانند ماشینی فرض میکرد که کار ساده و یکنواخت را انجام می‌دهد و بدون توجه به نیازهای آن به دنبال افزایش بهره‌وری از طریق کارسنجی و افزایش کنترل افراد باشد.
از طرف دیگر نیازهای انسان امروز بسیار پیچیده‌تر از آن شده که بتوان با تئوری‌هایی مانند هرم مازلو با آن برخورد کرد و همینطور پیچیده‌تر شدن شخصیت و رفتار انسان‌ها باعث شده سازمان‌ها مجبور شوند به منابع انسانی نگاه ویژه‌تری داشته باشند و برای مدیریت بهتر آن برنامه‌های دقیق‌تری داشته باشند.
با توجه به اهمیت نقش نیروی انسانی در رشد و توسعه سازمان، این نیروها باید به درستی انتخاب، آموزش و پایش شوند. به مجموعه فعالیت‌های یکپارچه، استراتژیک و منسجم با هدف توسعه و بهبود زندگی کاری و خانوادگی نیروهای انسانی را مدیریت منابع انسانی می‌نامند.
مدل‌ها و نظرات متفاوتی از چرخه توسعه منابع انسانی وجود دارد. برخی این چرخه را سه مرحله‌ای و شامل استخدام، نگهداشت و ارتقا دانسته، در مدلی دیگر چرخه شامل چهار مرحله استخدام، هدایت و برنامه‌ریزی کار، توسعه مسیر شغلی و اتمام همکاری یا انتقال طبقه‌بندی کرده است. در مدل دیگری چرخه توسعه منابع انسانی شامل استخدام، آموزش، انگیزش، ارزیابی و قدردانی می‌شود.
بنابراین مدیریت منابع انسانی فرایند برنامه‌ریزی شده است که فعالیت‌های زیر را شامل می‌شود:
- جذب و استخدام
- آموزش و توسعه
- حفظ و نگهداشت منابع انسانی
- مدیریت استعدادها
- مدیریت و ارزیابی عملکرد
- محاسبه و پرداخت حقوق و مزایا پرسنل
- طرح‌ریزی موضوعات جانشین پروری ( مدیریت مسیر شغلی )
- موضوعات فرهنگ سازمانی
با ما همراه باشید تا در مقالات بعدی به توضیح مفصل‌تری درباره فعالیت‌های این حوزه که در قسمت فوق به آن اشاره شد بپردازیم.
دیدگاه خود را بنویسید